Als ouder wil je je kind zo goed mogelijk begrijpen en ondersteunen. Wat als je peuter tekenen vertoont van een ontwikkelingsvoorsprong? Hoe kun je dit eigenlijk herkennen en wat kun je doen om je kind op de juiste manier te stimuleren? Je leest ‘t in dit artikel!
Voordat we op dit onderwerp ingaan, nog even voor de volledigheid de definitie van een peuter en de definitie van een ontwikkelingsvoorsprong.
Definitie van een peuter
Een peuter is een kind in de leeftijd van 2 tot 4 jaar. In deze fase ontwikkelen kinderen zich razendsnel op zowel fysiek, emotioneel, sociaal als cognitief vlak. Ze leren (beter) lopen, praten, zelf eten en ontdekken hun eigen wil. Deze periode zit vol met mijlpalen. Het tempo waarin deze ontwikkelingen plaatsvinden, varieert per kind. Iedere peuter is uniek in zijn of haar ontwikkelingstraject.
Definitie van een ontwikkelingsvoorsprong
Wanneer praat je dan over een ontwikkelingsvoorsprong? Een ontwikkelingsvoorsprong duidt op een snellere (of meer gevorderde) ontwikkeling van een kind in vergelijking met leeftijdsgenootjes. Dit kan betrekking hebben op een breed spectrum aan gebieden zoals taal, motoriek, sociaal-emotionele vaardigheden of cognitieve vaardigheden. Het herkennen van een ontwikkelingsvoorsprong is belangrijk omdat het je kind(eren) kan helpen om hun volledige potentieel te bereiken. Mmits ze de juiste stimulans en uitdagingen krijgen. Daarnaast zul je wellicht ook al gauw merken dat je kind op een negatieve manier aandacht vraagt, puur uit onmacht (omdat het ‘tegen de muur’ oploopt).
Zo herken je een ontwikkelingsvoorsprong bij je peuter
Er zijn verschillende tekenen die kunnen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong bij peuters. Een kind met een dergelijke voorsprong kan bijvoorbeeld al vroeg complexe zinnen spreken of interesse tonen in letters en cijfers. Ze kunnen intens nieuwsgierig zijn, veel vragen stellen en een sterke drang hebben om nieuwe dingen te leren en te ontdekken. Ook kunnen ze blijk geven van een opvallend goed geheugen of probleemoplossend vermogen. Als ouder ken je je kind het beste. Vertrouw op je intuïtie en observeer de interacties en het spel van je kind nauwkeurig.
Vroege taalvaardigheden
Een van de meest opvallende tekenen van een ontwikkelingsvoorsprong is het vroeg ontwikkelen van taalvaardigheden. Peuters met een voorsprong in hun ontwikkeling beginnen vaak al op jonge leeftijd te spreken en gebruiken complexe zinnen eerder dan hun leeftijdsgenoten. Ze kunnen bijvoorbeeld al volzinnen gebruiken en praten op een manier die je eerder zou verwachten van een ouder kind. Zo kan een tweejarige die complexe zinnen bouwt en gebruikt (zoals ‘Ik wil liever het rode boek lezen omdat dat verhaal spannender is) een goede indicatie zijn van een ontwikkelingsvoorsprong.
Intense nieuwsgierigheid
Peuters met een ontwikkelingsvoorsprong tonen vaak een intense nieuwsgierigheid naar de wereld om hen heen. Ze stellen aanhoudend vragen over hoe dingen werken, waarom iets gebeurt of over de natuur en de maatschappij. Deze peuters zijn niet snel tevreden met simpele antwoorden; ze zoeken naar diepgaande uitleg en begrip. Een peuter die voortdurend vraagt naar het waarom achter alledaagse fenomenen en niet rust tot hij of zij een bevredigend antwoord heeft, laat een groot en opvallend kenmerk van ontwikkelingsvoorsprong zien.
Groot probleemoplossend vermogen en geheugen
Een ander teken van ontwikkelingsvoorsprong is een geavanceerd probleemoplossend vermogen. Peuters met een voorsprong kunnen complexe puzzels oplossen of creatieve oplossingen bedenken voor problemen die buiten het bereik van hun leeftijdsgenoten liggen. Ze kunnen bijvoorbeeld strategieën bedenken bij het bouwen met blokken of het oplossen van eenvoudige logische puzzels die normaal bestemd zijn voor oudere kinderen.
Daarnaast kan een opmerkelijk goed geheugen wijzen op een ontwikkelingsvoorsprong. Deze kinderen onthouden informatie na slechts een of enkele keren te hebben gehoord of gezien. Ze kunnen gedetailleerde verhalen navertellen, complexe liedjes zingen na ze een paar keer gehoord te hebben of gedetailleerde instructies (meerdere stappen) volgen die eerder gegeven zijn. Ook onthouden ze locaties waar ze zijn geweest, weten ze de weg en herinneren ze zich nog wat jij maanden terug eens hebt gezegd (of beloofd).
Interesse in cijfers en letters
Peuters met een ontwikkelingsvoorsprong tonen vaak vroeg interesse in cijfers, letters en het lezen. Ze kunnen bijvoorbeeld spontaan cijfers of letters herkennen en benoemen. Dit kan al (ruimschoots) gebeuren voordat ze de traditionele leeftijd voor schoolkinderen bereiken. Denk hierbij aan een tweejarige die tijdens een wandeling stopt om de letters op een straatnaambord te benoemen of enthousiast ‘Drie!’ roept bij het zien van het nummer op een huis. Zo laten ze zien dat ze niet alleen deze symbolen herkennen maar ook begrijpen wat ze vertegenwoordigen.
Sommigen beginnen zelfs te experimenteren met lezen en schrijven voor hun vierde levensjaar. Een peuter die uit eigen beweging boeken pakt en verhaaltjes ‘leest’, al dan niet door de plaatjes te interpreteren of daadwerkelijk enkele woorden te herkennen, toont tekenen van een voorsprong in deze cognitieve vaardigheden.
Je weet dat je peuter een ontwikkelingsvoorsprong heeft… En nu? Hoe daag je je kind uit?
Wanneer je hebt vastgesteld dat je peuter een ontwikkelingsvoorsprong heeft, is het belangrijk om hem of haar op de juiste manier te blijven uitdagen en stimuleren. Open ended speelgoed (speelgoed zonder vastgestelde speelwijze) speelt hierbij een grote rol. Denk aan het maken van een ballrun of spelen met rekenblokken.